Dni Pamięci o Dębickich Żydach 2023

W tym roku obchody odbyły się w dniach 20 i 21 lipca 2023 roku. Pierwszego dnia zorganizowałem upamiętnienie Ofiar dębickiego getta oraz koncert Muzyka Życia. Nazajutrz w miejscu pamięci w Lesie Wolica miała miejsce uroczystość oficjalna zorganizowana przez Miasto Dębica.

Podczas apelu pamięci na „księżej łące” (w dzisiejszym parku jordanowskim), czyli w miejscu selekcji więźniów getta przed deportacją do Bełżca, wyczytaliśmy nazwiska około pięciuset Żydów z Dębicy i okolic zamordowanych podczas Zagłady:

  1. Naftali Chaim Horowic z żoną Etel i córkami: Fejgą Blumą, Jochewed, Chają i Deborą.
  2. Mirełe Horowic, żona cadyka Aszera Wagszala z Radomyśla Wielkiego, 
    z sześciorgiem dzieci.
  3. Eliezer Hutner z żoną Rachelą oraz synami Jeszajahu i Szmuelem.
  4. Meir Wagszal wraz z żoną Bejlą z domu Zomer.
  5. Pinkas Wagszal z żoną Rywką i synami Israelem i Lejbem.
  6. Mordechaj Wallach z żoną Sarą Rywką.
  7. Israel Icchak Walner z synem Szlomo.
  8. Bejla Walner.
  9. Ruben Warech z żoną Frejdel i córkami Chaną Miriam, Diną i Gitel.
  10. Hendel Wajdenbaum z córkami Małką, Cylą i Fejgą.
  11. Aron Wajner z żoną, synem Symchą i córkami Sarą i Róźką.
  12. Chaja Miriam Wajner.
  13. Israel Wajner.
  14. Jehuda Meir Wajner.
  15. Nechama Wajner.
  16. Szlomo Jona Wajner.
  17. Israel Wajngarten z żoną Cyporą, synem Manesem i córkami Manią, Róźką i Zuźką.
  18. Dawid Wajntraub z żoną Miriam, synem Henkiem i córką Bejlą.
  19. Chaim Wajzer z żoną Perel.
  20. Mosze Wajzer z żoną Rywką i synem Meirem Dawidem oraz jego własną rodziną.
  21. Szlomo Josef Wajsler z żoną Fejgą, synem Kalmanem i córką Chaną.
  22. Eljahu Wajsman z żoną Sarą.
  23. Mosze Wajs z żoną Rejzel i córkami Chawą, Miną i Sarą.
  24. Bencyjon Widerszpan z żoną Pesią.
  25. Efraim Widerszpan z żoną Malwiną i synem Aronem. 
  26. Szemaja Widerszpan z żoną i córką Manią.
  27. Abraham Chaim Wilner z żoną Szejndel, synami Aronem i Symchą oraz córkami Blumą i Sarą.
  28. Fejwel Wilner z żoną Taubą, synem Benjaminem i córką Rywką.
  29. Mendel Wilner z żoną Sarą z Taubów i córką Rachelą.
  30. Szmuel Wilner z żoną Brejndel, synem Elchananem i córkami Rywką, Czarną i Chancie.
  31. Samuel Wind z żoną Hindą i synami Aronem i Herszem.
  32. Jakow Wolf i jego synowie Israel i Mosze z żoną Rachelą z Horowiców.
  33. Israel Wolfgang.
  34. Mosze Wolfgang – sędzia rabinacki i nauczyciel – z żoną i córką.
  35. Chaim Wulwik.
  36. Perełe Wulwik–Lisze z mężem i córką Chajcie.
  37. Budzik Wircel z żoną Reginą.
  38. Arnold Wircel z żoną. 
  39. Rodzina Zygfrydów: Awrum, Benjamin, Chaim, Chana, Chawa, Fiszel, Icchak, Jenta, Mendel, Rejzel, Rywka i Szalom.
  40. Szmuel Hezl Zylberman z żoną Ruchamą, synami Awrumem i Moszem oraz córką Sarą.
  41. Aszer Zynger z żoną, synem Jechezkielem i córkami Rachel i Rywką.
  42. Gitel Zynger z Zawady wraz z rodziną.
  43. Lejb Zynger z żoną Blumą, synami Awigdorem, Israelem, Rubenem, Pinkasem i Awrumem Jakowem oraz córkami Pesel i Gitel.
  44. Jakow Zomer z żoną Frymetą z domu Grycman.
  45. Jochanan Zomer z żoną Sarą i synami Szmuelem i Symchą.
  46. Ruben Zomer z żoną, synem Mosze i córkami Miną i Bronką.
  47. Akiwa Zonderling z żoną Cylą z domu Widerszpan, synem Beno i córką Elzą.
  48. Awrum Zajnwald z żoną Chają i dwiema zamężnymi córkami.
  49. Chaim Zysman
  50. Dawid Lejb Zysman z żoną Tosią.
  51. Josef Matatjahu Zysman z żoną Cortyl.
  52. Mosze Zysman z żoną Stefą i synami Jakowem, Akiwą i Joelem.
  53. Libe Zysfeld
  54. Zelig Żabner z żoną i synami: Josefem,  Wolfem,  Lejzerem, Jakowem, Moszem i Szmuelem.
  55. Mosze Chaim z żoną Rywką, synami Eliezerem, Jakowem i Zewem oraz córkami Leą i Salką.
  56. Szmuel Chaim z żoną Rywką, córką Chajcią Libą i wnukiem Elchananem. 
  57. Awrum Chaim z żoną Rywką z domu Litman, synami Eliezerem i Rafaelem oraz córkami Leą, Miną i Chaną.
  58. Mordechaj Josef Tager z żoną Serel, synami Perecem i Jakowem oraz córkami Dache i Fejgą.
  59. Fejwel Taub z żoną Rejzel.
  60. Anszel Taub (syn Fejwela) z żoną Chają z domu Ajzen i synem Dawidem.
  61. Anszel Taub (syn Natana).
  62. Aron Taub z żoną Fejgą, synem Arje i córką Chają.
  63. Aszer Taub z żoną Chumą, synem Szalomem Dawidem i córką Etel.
  64. Icchak Remer z żoną Ejdel z domu Taub i córkami Sarą i Jehudit.
  65. Dawid Kac z żoną Hadasą z domu Taub oraz dziećmi.
  66. Hersz Taub z żoną Itą, synami Moszem i Dawidem i córkami Chaną, Fejgą i Rachelą.
  67. Icchak Taub z żoną i córką Riną.
  68. Jakow Taub z żoną Chają i córkami Chawą i Sarą.
  69. Mendel Taub z żoną Gitel i córkami Fejgą i Róźką.
  70. Miriam Taub.
  71. Mosze Taub z żoną Małką, synem Meirem i córką Ester.
  72. Natan Taub z żoną Ejdel.
  73. Rina Taub.
  74. Dawid Nirenberg z żoną Sarą z domu Taub.
  75. Szmuel Taub z żoną Relcie i synem Moszem Towją.
  76. Szymon Taub.
  77. Awrum Tafel z żoną Krejndel i córką.
  78. Josef Tafel z żoną Trejną, synami Naftalim i Menaszem oraz córką.
  79. Sara Mantel z domu Tafel z córkami: Baszą, Jochewed i Frumką.
  80. Mosze Toper z żoną Chaną z Laubów i córką Ewą.
  81. Frida Toper z córką Rachel oraz synami Lejbem i Szmuelem, a także z jego żoną Rozą z domu Mahler i ich czteroletnią córeczką Ester.
  82. Herszel Toper z rodziną.
  83. Efraim Taffet z żoną Deborą, synami Szmuelem i Pinkasem i córką Chaną.
  84. Jeszajahu Taffet z żoną Anką.
  85. Eliasz Tenenbaum z żoną Gitel i synami Chaimem, Jakowem i Moszem.
  86. Jehuda Tewel z żoną Pesią, synami Herszem, Wolfem i Szmuelem oraz córkami Rejzel, Manią, Bronką, Salką i Gitą.
  87. Symcha Thau z żoną Sarą, synami Dawidem Aronem i Szmuelem oraz córką Chajką.
  88. Maks Ber z żoną Chawą z domu Thau i dziećmi.
  89. Eliakim Trachtenberg z żoną Szejndel i synem Lejzerem oraz wnukami.
  90. Josef Trajman z żoną i córkami Blumą i Manią.
  91. Dawid Trotiner z żoną Salą z domu Kornreich i córką Róźką.
  92. Jehoszua Tuchman z żoną Cyporą, synem Jechezkielem i córką Frumą.
  93. Jechezkiel Tintenfass z żoną i synami Jehudą i Jeszajahu.
  94. Jechezkiel Jachimowicz z żoną Bejlą, synem Awrumem i córką Chają.
  95. Meir Jachimowicz z żoną Temą, synami Jehoszuą, Chaimem i Natanem oraz córkami Miriam, Chają, Blumą i Gołdą.
  96. Aron Jakob z żoną Chaną, synami Szmuelem i Szlomo Zalmanem oraz córkami Esterą Brachą, Ruchamą, Gitel, Brejndel i Blumką.
  97. Rywka Jam z synem Jechezkielem i córką Jehudit i jej dziećmi: Lejlą i Jehudą.
  98. Lejb Labin z żoną Rykel – córką rabina Naftalego Horowica – oraz synem Moszem.
  99. Gerszon Landau z rodziną.
  100. Baruch Langer z żoną Ester z domu Kaner i córkami Cyporą i Gizlą.
  101. Szmuel Last z synem Szymonem.
  102. Mosze Laub z żoną Chaną, synami Szmuelem i Jehoszuą oraz córką Chawą.
  103. Eliakim Gecel Laufbahn z żoną Rachelą i synami Pinkasem i Israelem.
  104. Mordechaj Joel Laufbahn z żoną, synem Jehudą oraz córkami Leą i Jehudit.
  105. Jehoszua Lautersztajn z żoną Bejlą, synem Awrumem i córką Jochewed.
  106. Awrum Lauterhaus z żoną Bejlą z domu Preker i dziećmi.
  107. Man Lederberg z rodziną.
  108. Hinda Lefler.
  109. Chaim Lefler.
  110. Szlomo Lempel z córką Fejgą.
  111. Pinkas Lezer z żoną Cylą z domu Kehat i synem Jechielem.
  112. Lejb Libenhajmer z żoną Idzie, synem Aronem i córkami: Sydzią, Paulą, Chajką, Gustą i Szifrą i ich rodzinami.  
  113. Nachman Licht z żoną Rachelą, synem Baruchem i córkami: Chawą, Ester i Hindą.
  114. Berl Lichter
  115. Rywka Lichter
  116. Rachela Liljenfeld z synami: Ajzykiem, Israelem Mendlem, Aszerem i Aronem oraz córką Szifrą.
  117. Drejzel Lisze
  118. Małka Lisze z mężem i dziećmi.
  119. Meszulam Lisze z żoną Jochewed, synami Jeszają Dawidem, Jakowem i Szmuelem Nachumem oraz córkami Miną, Dobą i Chają.
  120. Rejzel Lisze z domu Diler z synami Szalomem i Szaulem Eliezerem oraz córką Jochewed.
  121. Wolf Lisze z żoną Fejgą, synami Szalomem i Israelem oraz córkami Serl, Libą, Dache i Rachelą.
  122. Icchak Liszner z żoną Itą z domu Kaner.
  123. Jehoszua Lustgarten z żoną Deborą, synem Nachumem i córkami Bejlą, Itą i Salą.
  124. Cypora Lustman – córka Moszego Aszera Padawera.

Najpopularniejszym wydarzeniem tegorocznych obchodów okazał się koncert Yaron Klein Trio. Artyści bisowali dwukrotnie w wypełnionej po brzegi sali. Yaron przyjechał do Dębicy już po raz drugi. Wraz z żoną i dwoma synami zwiedził miasto, gdzie urodziła się jego babcia Miriam.

Fragment mojego słowa wstępnego na temat Muzyki Życia:

Muzyka Życia to nazwa, którą wybrałem, aby zaakcentować fakt, że pomimo Zagłady i jej strasznych skutków, odczuwanych do dziś i w żydowskich, i w polskich rodzinach, kultura żydowska przetrwała, rozkwita, żyje i inspiruje artystów na całym świecie. Przetrwały – choć bardzo okaleczone – niektóre rodziny żydowskie pochodzące z terenów dzisiejszej Polski. Są wśród nich rodziny dębickich Żydów, rozsiane po całym świecie – od Izraela, przez Europę, Stany Zjednoczone, aż po Amerykę Południową. Podczas dzisiejszego koncertu Yaron Klein zaprezentuje Państwu autorski wybór utworów instrumentalnych związanych z tradycją żydowską. Usłyszycie utwory tradycyjne takie, jak Nigun z Ropczyc, Bądź zdrów czy Uczeń rebego z Turzyska, jak również niguny skomponowane współcześnie przez Stevena Greenmana czy Ilanę Cravitz. Znajdzie się miejsce na klasyczne melodie klezmerskie spopularyzowane przez takich artystów, jak Jacob Gegna, Abe Schwartz czy Naftule Brandwein. Jednak nie jest to muzyka do tańca. Kluczowy elementem jest tu melodia, która ma oddziaływać na emocje słuchacza i otworzyć go na specyficzną dla chasydyzmu formę medytacji religijnej, zwanej przylgnięciem do Boga. Mottem Muzyki Życia jest cytat zaczerpnięty z opowiadania Isaaca Bashevisa Singera: Dusza nie może być spalona, zagazowana, powieszona ani zastrzelona. Sześć milionów dusz musi gdzieś istnieć.

Obejrzyj galerię zdjęć z uroczystości 20 lipca 2023. Autorem zdjęć jest Przemysław Sroka.

Notatka z oficjalnych obchodów 21 lipca 2023 na stronie Debica.pl.